Witamina D to bardzo ważna substancja dla naszego zdrowia, która odpowiada m.in. za regulację gospodarki wapniowo-fosforanowej. Jej niedobór może się wiązać ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia m.in. osteoporozy, depresji, choroby Hashimoto, problemów immunologicznych, a nawet stwardnienia rozsianego. W naszym organizmie witamina D jest syntetyzowana pod wpływem promieni słonecznych – stąd też w okresach mniejszego nasłonecznienia powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na jej suplementację. Jakie są wytyczne w tym zakresie, na co zwrócić uwagę wybierając suplementy i jak sprawdzić nasz poziom witaminy D, wyjaśnia Artur Gabrysiak - specjalista ds. medycyny laboratoryjnej.

U niewielkiej części pacjentów ze stwardnieniem rozsianym (SM), choroba ta może mieć piorunujący przebieg, który charakteryzuje się ciężkimi i częstymi rzutami, a w konsekwencji szybko prowadzi do poważnej, nieodwracalnej niepełnosprawności. Dlatego tak ważne jest, aby jak najwcześniej identyfikować osoby z szybko rozwijającą się postacią stwardnienia rozsianego i jak najwcześniej rozpocząć u nich skuteczną terapię, która zatrzyma progresję kliniczną i radiologiczną SM oraz zapewni blisko 100% „compliance” czyli przestrzeganie przez pacjenta zasad terapii. Aby było to możliwe, lekarze powinni mieć dostęp do wszystkich leków zarejestrowanych w SM i móc wybierać spośród nich najbardziej optymalny w zależności od sytuacji pacjenta. O tym jak rozpoznawać i leczyć agresywne stwardnienie rozsiane rozmawiamy z prof. Moniką Adamczyk-Sową, kierownikiem Katedry i Kliniki Neurologii Wydziału Nauk Medycznych ŚUM w Zabrzu, prezesem Sekcji Stwardnienia Rozsianego i Neuroimmunologii Polskiego Towarzystwa Neurologicznego.

Postęp w farmakoterapii stwardnienia rozsianego jest ogromny – na przestrzeni ostatnich lat praktycznie w każdym roku dochodzi do jednej lub nawet kilku rejestracji nowych leków immunomodulujących, modyfikujących przebieg tej choroby. Bardzo chcielibyśmy mieć w Polsce szerszy dostęp do tych najnowszych terapii. Oczekujemy, że nowy program lekowy, nad którym obecnie pracuje Ministerstwo Zdrowia, umożliwi pacjentom ze stwardnieniem rozsianym w Polsce leczenie na poziomie międzynarodowym, tak aby nasi pacjenci mogli być leczeni w podobny sposób jak pacjenci za granicą – mówi prof. dr hab. n. med. Monika Adamczyk-Sowa, kierownik Katedry i Kliniki Neurologii Wydziału Nauk Medycznych ŚUM w Zabrzu, prezes Sekcji Stwardnienia Rozsianego i Neuroimmunologii Polskiego Towarzystwa Neurologicznego.

NMOSD (choroba Devica) to rzadka choroba neurodegeneracyjna o podłożu autoimmunologicznym. Najważniejszym celem jej leczenia jest zapobieganie ciężkim rzutom tej choroby, a tym samym poważnej niesprawności, a nawet śmierci pacjentów. Chorzy, którzy są skutecznie leczeni nowoczesnym lekiem, mają szansę na zachowanie sprawności i dobrej jakości życia – mogą pracować zawodowo i realizować się rodzinnie – mówi dr hab. n. med. Alicja Kalinowska z Katedry i Kliniki Neurologii Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu.

Choroba przewlekła dla każdego człowieka jest trudnym i bolesnym doświadczeniem. Wiąże się ze stresem, traumą  i kryzysem psychicznym. Nie inaczej jest w przypadku stwardnienia rozsianego. Zaburzenia psychiczne są częstym zjawiskiem u osób zmagających się z tą chorobą. Pojawiają się u około 75% osób u których zdiagnozowano stwardnienie rozsiane.

Stwardnienie rozsiane to choroba objawiająca się bardzo różnorodnie – u chorych dochodzić może m.in. do zaburzeń widzenia, zaburzeń równowagi, jak i do zaburzeń czucia. Ze względu na różnorodny obraz kliniczny konieczne jest różnicowanie SM z całkowicie innymi jednostkami – jakie więc choroby miewają podobne objawy jak stwardnienie rozsiane?

Przyczyny stwardnienia rozsianego – pomimo przeprowadzenia wielu już dotyczących tego schorzenia badań – do dziś nie zostały poznane. Z tego powodu różni badacze zajmują się analizowaniem czynników, które mogą sprzyjać rozwojowi choroby – jednym z nich może być nadmierna masa ciała.

Po co narażać pacjentów z SM na to, żeby ich stan się pogarszał, skoro mamy możliwości zatrzymania rozwoju choroby?

Co najmniej 20% pacjentów z rozpoznaniem choroby Devica (inaczej: NMOSD) było początkowo zdiagnozowanych jako osoby chorujące na stwardnienie rozsiane (inaczej: SM). To dlatego, że jeszcze do niedawna uważano NMOSD za odmianę stwardnienia rozsianego – odmianę o ciężkim, opornym na leczenie przebiegu. Dziś już wiadomo, że są to dwie odrębne jednostki chorobowe, różniące się m.in. mechanizmem powstawania, niektórymi objawami, rokowaniem oraz odpowiedzią na leczenie. Jak zatem odróżnić NMOSD od stwardnienia rozsianego i co warto wiedzieć o chorobie Devica?

Jednym ze schorzeń neurologicznych, które przykuwa największą uwagę naukowców, jest stwardnienie rozsiane (SM) – różni badacze przyglądają się tej jednostce po to, aby jeszcze lepiej zrozumieć przyczyny jej występowania oraz opracować kolejne metody jej leczenia. W ostatnim czasie interesujące doniesienia przedstawili badacze z University of California – informują oni o tym, jak istotne w patogenezie SM są interakcje pomiędzy różnymi rodzajami limfocytów.

W kontekście obecnej sytuacji epidemiologicznej na świecie wiele osób boryka się z problemem skutecznej profilaktyki. Pacjenci leczeni na stwardnienie są dodatkowo obciążeni z uwagi na częste przypadki obniżonej odporności, co jest skutkiem przyjmowanych leków. W związku z tym narażeni są bardziej zarówno na zakażenie koronawirusem, jak i na cięższy przebieg choroby. Większość terapii nie wymaga przerywania, jednak profilaktyka i zapobieganie muszą być rygorystycznie przestrzegane.

Stwardnienie rozsiane to choroba, która typowo rozpoznawana jest u osób dorosłych. Choć jest to sytuacja dość rzadka, to jednak możliwe jest wystąpienie schorzenia również i w zdecydowanie młodszym wieku, nawet u kilkuletniego dziecka. Jakie mogą być przyczyny stwardnienia rozsianego u dzieci i młodzieży, jakie dolegliwości mogą świadczyć o chorobie i jakie leczenie proponowane jest tym młodym pacjentom, u których wystąpi ta jednostka?

Przyczyny stwardnienia rozsianego (SM), pomimo przeprowadzenia wielu badań, wciąż pozostają niejasne. Podejrzewa się, że wpływ na występowanie schorzenia mają geny, ale i różne czynniki natury środowiskowej – m.in. infekcje wirusowe. Wiele mówiono już o związku zakażeń wywoływanych przez EBV z SM, w ostatnim czasie naukowcy ze szwedzkiego Karolinska Institutet przyglądali się jednak wpływowi na występowanie choroby innego patogenu – wirusa HHV-6.

Zespół Devica należy do grupy chorób demielinizacyjnych, które swoim zasięgiem obejmują ośrodkowy układ nerwowy – w tym szczególnie rdzeń kręgowy oraz nerw wzrokowy. Do niedawna traktowany był jako rodzaj, odmiana stwardnienia rozsianego, by obecnie – w świetle wyników badań klinicznych – stać się odrębną jednostką chorobową. Głównym objawem są zaburzenia widzenia związane głównie z nieostrością czy ograniczeniem pola widzenia przy pojawiających się objawach towarzyszących.

W ubiegłym roku do Ministerstwa Zdrowia trafiły wnioski o poszerzenie listy leków refundowanych o innowacyjne terapie na stwardnienie rozsiane. Dla wielu pacjentów to szansa na lepszej jakości życie. Wśród oczekujących są Klara i Daniel.

Stwardnienie rozsiane (łac. Sclerosis multiplex, SM) to jedno ze schorzeń, które dotyka struktur układu nerwowego. SM jest chorobą nieuleczalną, jednak coraz lepsze metody leczenia objawowego wspomagają chorych w życiu codziennym.

W Polsce stwardnienie rozsiane można leczyć skutecznie i na światowym poziomie za pomocą personalizacji terapii, czyli leczenia dopasowanego do typu choroby, objawów i potrzeb pacjenta. Dobranie idealnej terapii wymaga jednak wiedzy i zaangażowania zarówno ze strony lekarza, jak i pacjenta. Co należy wiedzieć o personalizacji, by skroić leczenie na miarę i wyciszyć chorobę na lata?

Zinbryta (Daclizumabum), produkt leczniczy stosowany w leczeniu dorosłych pacjentów cierpiących na rzutowo-remisyjną postać stwardnienia rozsianego (RRSM), został decyzją Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego wycofany ze sprzedaży na terenie całego kraju wraz z dniem 13 marca 2018 roku.

Stwardnienie rozsiane jest przewlekła chorobą neurodegeneracyjną, której początkowa faza to okresy rzutowo – remisyjne, których długość oraz przyczyna nie zostały na dzień dzisiejszy w pełni medycznie rozpoznane i określone. Choroba z czasem przechodzi w fazę przewlekle postępującą, powodując demielinizację nerwów ośrodkowego układu nerwowego. Na pierwszym etapie rozwoju schorzenia, w sytuacji wystąpienia objawów rzutu, skuteczne w ich łagodzeniu są terapie z zastosowaniem glikokortykosteroidów.

SM jest postępującym schorzeniem neurodegeneracyjnym, które ma podłoże autoimmunologiczne. Na chwilę obecną medycyna nie potrafi w jasny sposób określić patomechanizmów tej choroby, jak również leki aktualnie stosowane, działają jedynie hamująco na progresje objawów. Zauważono jednak wpływ hormonów żeńskich – estrogenu i progesteronu – na układ odpornościowy, a tym samym na ich wpływ na SM. Prowadzone badania wymagają jeszcze potwierdzenia, jednak stanowią punkt wyjścia do poszukiwania nowych możliwości terapeutycznych.