Oponiak – najczęstszy łagodny guz mózgu

Oponiak (ang. meningioma) jest zmianą nowotworową, która wywodzi się z osłaniających elementy ośrodkowego układu nerwowego opon (mózgowych lub rdzeniowych). Nowotwór ten rozwijać się może zarówno w okolicy mózgowia, jak i w sąsiedztwie rdzenia kręgowego. Zmiana ta najczęściej, bo aż w 90% przypadków, ma charakter łagodny. Taka sytuacja jest jak najbardziej korzystna, ponieważ oponiaki stanowią według statystyk nawet do 30% spośród wszystkich nowotworów ośrodkowego układu nerwowego, będąc w ten sposób jedną z najczęstszych tego rodzaju zmian.

Teoretycznie oponiak rozwinąć się może u człowieka w dowolnym wieku (nawet u dziecka, choć jest to sytuacja raczej rzadka). W praktyce najwięcej zachorowań na oponiaki występuje u osób mających pomiędzy 30 a 70 lat. Guzy częściej występują u kobiet – szacuje się, że te zmiany wewnątrzczaszkowe u kobiet występują dwukrotnie częściej niż u mężczyzn, jeżeli zaś chodzi o oponiaki rozwijające się w otoczeniu rdzenia kręgowego, to u kobiet występują one nawet sześciokrotnie częściej.

Przyczyny oponiaka

Etiologii oponiaków dotychczas nie udało się jednoznacznie ustalić – nie jest do końca jasne, co doprowadza do rozwoju tych nowotworów. Zauważono już jednak to, jakie czynniki mogą zwiększać ryzyko wystąpienia oponiaka. Przede wszystkim zwraca się tutaj uwagę na przebycie w przeszłości radioterapii: zwłaszcza radioterapia przeprowadzana w obrębie głowy nasila ryzyko oponiaka. Warto tutaj jednak dodać, że pomiędzy taką terapią a ewentualnym wystąpieniem nowotworu upływa zazwyczaj wiele lat.

Drugim znanym czynnikiem ryzyka rozwoju oponiaków jest neurofibromatoza typu 2.

Ze względu na to, że oponiaki zdecydowanie częściej pojawiają się u kobiet, podejmowane były próby poszukiwania związku pomiędzy rozwojem tych zmian a żeńskimi hormonami płciowymi. Na komórkach opon mózgowych wykrywano już receptory dla progesteronu – możliwe, że hormon ten może w związku z tym sprzyjać rozwojowi tych komórek i przez to właśnie u kobiet opisywane zmiany pojawiają się częściej niż u mężczyzn.

Objawy oponiaka

O tym, jakie mogą być objawy oponiaka, decydują przede wszystkim dwa czynniki: jego wielkość oraz to, w jakiej okolicy umiejscowiona jest zmiana. W przypadku małych guzów zazwyczaj u chorych nie pojawiają się żadne dolegliwości, a o tym, że mają oni oponiaka, dowiadywać się mogą oni całkowicie przypadkowo (np. w trakcie wykonywanych z jakichś innych powodów badań obrazowych głowy).

Objawy oponiaka mogą jednak obejmować i problemy, które spotykane są w przypadku innego rodzajów guzów mózgu. Jako przykłady dolegliwości, które mogą wystąpić u osób z oponiakiem, wymienić można:

• bóle głowy,
• napady drgawkowe,
• porażenia lub osłabienia mięśni,
• zaburzenia widzenia (np. w postaci podwójnego widzenia),
• zmiany zachowania,
• porażenia nerwów czaszkowych,
• zaburzenia czucia,
• zaburzenia mowy.

fot. panthermedia

Największe zagrożenie związane z oponiakiem pojawia się wtedy, gdy u chorych dojdzie do podwyższenia ciśnienia wewnątrzczaszkowego. Stan ten charakteryzuje się m.in. uporczywymi, nasilonymi bólami głowy i wymaga on pilnego przetransportowania chorego do szpitala.