Udar mózgu - przyczyny, objawy, diagnoza, leczenie, zapobieganie
Udar mózgu to jedna z najczęstszych przyczyn śmierci i ciężkiej niepełnosprawności w większości krajów na świecie. Dzięki temu, że znane są jego czynniki ryzyka, możliwa jest skuteczna profilaktyka zarówno pierwszego udaru (profilaktyka pierwotna), jak i kolejnego (profilaktyka wtórna).
Objawy i przebieg udaru mózgu
Na niektóre czynniki ryzyka udaru nie mamy wpływu (czynniki niemodyfikowalne). Są to:
- płeć (u mężczyzn ryzyko jest wyższe),
- rasa (większe ryzyko udaru mają osoby rasy czarnej i Latynosi)
- dodatni wywiad rodzinny (udar mózgu u bliskiego krewnego).
Czynniki ryzyka, które można modyfikować to:
- nadciśnienie tętnicze,
- cukrzyca,
- nieprawidłowe stężenie cholesterolu,
- choroby serca,
- otyłość,
- brak aktywności fizycznej,
- palenie tytoniu,
- nadużywanie alkoholu,
- zwężenie tętnicy szyjnej wewnętrznej
- wywiad przebytego przemijającego napadu niedokrwiennego mózgu.
Wymagają one regularnego pobierania leków i zmiany stylu życia.
Kiedy udać się do lekarza i leczyć udar mózgu
W profilaktyce udaru mózgu stosuje się leki: przeciwpłytkowe (np. kwas acetylosalicylowy), obniżające poziom cholesterolu, obniżające ciśnienie krwi (w przypadku nadciśnienia tętniczego), przeciwzakrzepowe i antyarytmiczne (np. w migotaniu przedsionków). U osób chorych na cukrzycę ważna jest kontrola glikemii. W przypadku zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej można wykonać endarterektomię (usunięcie blaszek miażdżycowych z tętnicy).
Leczenie udaru mózgu
Aby znacząco zmniejszyć ryzyko udaru mózgu należy:
- zwiększyć spożycie owoców i warzyw, pokarmów bogatych w błonnik oraz produktów mlecznych o niskiej zawartości tłuszczu
- ograniczyć spożycie tłuszczów nasyconych, a zwiększyć spożycie tłuszczów pochodzących z ryb
- utrzymywać prawidłową masę ciała (osobom z nadwagą lub otyłością zaleca się zastosowanie diety odchudzającej)
- zmniejszyć spożycie soli (poniżej 6g dziennie)
- regularnie ćwiczyć (nawet lekkie ćwiczenia np. rozciągające lub spacery, które mogą być wykonywane przez osoby w podeszłym wieku, mają wpływ ochronny); osoby aktywne fizycznie mają o 20-27% niższe ryzyko udaru niż te, które prowadzą siedzący tryb życia
- zaprzestać palenia tytoniu (ryzyko udaru spada do poziomy osoby niepalącej po około pięciu latach od rzucenia nałogu)
- unikać palenia biernego
- zachować umiar w spożywaniu alkoholu (ryzyko udaru jest wyższe nie tylko u osób przewlekle nadużywających alkoholu, ale także u tych, które piją w nadmiarze okazyjnie)
Piśmiennictwo
Bibliografia:
- „Udar mózgu” pod redakcją Andrzeja Szczudlika, Anny Członkowskiej, Huberta Kwiecińskiego, Agnieszki Słowik, wydanie 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007
- „Neurologia Merritta” red. Lewis P. Rowland, redakcja wydania drugiego polskiego: Hubert Kwieciński i Anna M. Kamińska, tom 1, Urban & Partner, Wrocław 2008
- „Neurologia Praktyczna” nr 4 (73) 2013, tom XIII, Wydawnictwo Czelej, Lublin
Kategorie ICD:
Materiały zawarte w dziale Specjalista Radzi mają charakter informacyjny i należy je traktować jako dodatkową pomoc przy udzieleniu niezbędnej pomocy choremu oraz jako ewentualny wstęp do leczenia przez specjalistę. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za efekty zastosowania w praktyce informacji umieszczonych w dziale Specjalista Radzi.
