Forum: Neurologia - forum dla rodziny i pacjenta

Mózg decyduje o naszym być albo nie być. Kiedy dochodzi do udaru mózgu, wtedy każda minuta jest na wagę życia. Dowiedz się, co sprzyja udarowi mózgu.

Do udaru dochodzi, gdy w wyniku zakrzepu lub zatoru nagle do jakiegoś obszaru mózgu przestaje dopływać krew. To udar niedokrwienny. Gdy w mózgu pęknie naczynie krwionośne i wydobywająca się krew uszkadza tkanki, mówi się o udarze krwotocznym. W obu przypadkach tam, gdzie doszło do niedokrwienia lub krwotoku (wylewu), giną komórki mózgowe. Udary niedokrwienne są częstsze, ale skuteczniej się je leczy. Objawy zależą od rodzaju udaru i części mózgu, w jakiej się zaczął. Udar niedokrwienny często poprzedzają bóle i zawroty głowy. Czasem towarzyszy im przejściowy niedowład rąk lub nóg, trudności w mówieniu czy tzw. przeczulica (nadwrażliwość na dotyk) różnych części ciała. Jeżeli w naczyniu mózgowym tworzy się zakrzep, objawy mogą stopniowo narastać w ciągu kilku godzin, a nawet dni. Przy udarze spowodowanym przez zator (np. oderwany skrzep niesiony z krwią zaczopował tętnicę mózgową) wstępnych objawów prawie nie ma. Rzadko kiedy chory traci przytomność. Początek udaru krwotocznego poprzedza zwykle silny, „piorunujący" ból głowy, wymioty i drgawki. Ponad połowa chorych traci przytomność. Najczęściej dochodzi do obrzęku mózgu. Chorzy mają znaczne zaburzenia świadomości, trudno jest im oddychać. Może dojść do zatrzymania krążenia. Udar, uszkadzając komórki któregoś z ośrodków mózgu kierujących układem ruchu, mowy lub czucia, może spowodować niedowład czy paraliż rąk, nóg albo kłopoty z mową. Jeśli dotknął prawej półkuli, zaburzenia pojawiają się po lewej stronie ciała (i na odwrót).zybko do karetki

Chory z udarem powinien trafić na oddział neurologiczny dysponujący tomografem komputerowym. Dzięki tomografii lekarz może ocenić, czy doszło do krwotoku, czy zatoru. Jest to istotne dla leczenia, bo np. leki przeciwkrzepliwe leczą zator, ale pogłębiają szkody wyrządzone przez krwotok! Jeśli nie można wykonać tomografii, lekarz robi punkcję lędźwiową, czyli pobiera igłą płyn mózgowo-rdzeniowy; obecność krwi świadczy o udarze krwotocznym. Wykonuje się też usg. dopplerowskie, by ocenić dopływ krwi do mózgu przez tętnice szyjne (zator może być tak nisko). Bada się krzepliwość krwi. Jeżeli chory jest przytomny, lekarz przeprowadza badania neurologiczne: sprawdza odruchy, sprawność mięśni, reakcję źrenic na światło.
Walka o życie

Gdy tylko chory trafi na oddział szpitalny, lekarze przede wszystkim troszczą się, by jego serce i płuca mogły dobrze funkcjonować. Regulują też ciśnienie krwi. Kiedy przyczyną udaru jest zator lub zakrzep tętnicy, pacjent dostaje środki przeciwkrzepliwe. Niektóre oddziały neurologiczne dysponują najnowszym lekiem - rekombinowanym tkankowym aktywatorem plazminogenu (tPA). Podany w ciągu 3 godzin od wystąpienia objawów udaru zwiększa szanse na uniknięcie niedowładów i zaburzeń mowy. Jeśli oddział neurologiczny nie ma tPA, lekarze aplikują inne środki przeciwkrzepliwe. Operacje neurochirurgiczne robi się rzadko, tylko przy niektórych udarach krwotocznych. Chorego leczy się w szpitalu około trzech tygodni. W tym czasie leki i rehabilitacja działają najlepiej, a skutki udaru ustępują najszybciej.
Co sprzyja udarowi

Może on dopaść każdego z nas. Jednak ryzyko udaru mózgu wzrasta, gdy:

mamy ponad 60 lat
w rodzinie już występowały udary
przeszliśmy udar lub niedokrwienie mózgu
cierpimy na zaburzenia rytmu serca lub kardiomiopatię (powiększenie sylwetki serca)
chorujemy na cukrzycę, migrenę
mamy zwiększoną krzepliwość krwi, podwyższony poziom „złego" cholesterolu i triglicerydów we krwi, nadciśnienie tętnicze (zwłaszcza z nagłymi skokami w górę), podwyższoną lepkość krwi (np. przy odwodnieniu)
nadużywamy leków (np. sterydów i anabolików, amfetaminy, kokainy)
zażywamy doustne środki antykoncepcyjne
palimy papierosy
źle działają nam zastawki serca
mamy zapalenie naczyń krwionośnych (oderwany z żylaka skrzep może zaczopować naczynie mózgowe) lub tętniaki tętnic mózgowych, czyli wrodzone poszerzenia tętnic z osłabioną ścianą, która może pęknąć przy wysiłku
dorobiliśmy się nadwagi
Po przebytym udarze często zostają pamiątki w postaci jednostronnego paraliżu lub niedowładu, problemów z mówieniem i koordynacją ruchów. Jednak w dużym stopniu można odzyskać sprawność. Rehabilitację zaczyna się już w pierwszych dniach pobytu w szpitalu, o ile pozwala na to stan chorego. To nieprawda, że osoby starsze osiągają gorsze rezultaty niż młodsze. Efekty zależą od tego, jak rozległy był udar oraz od konsekwencji i uporu chorego, który chce wrócić do zdrowia. Najpierw, leżąc w łóżku, chory wykonuje proste ćwiczenia rąk i nóg (zginanie, podnoszenie). Jeśli stan zdrowia na to pozwala, już w czwartej dobie powinien siadać. Następnie dochodzi nauka jedzenia, mycia, ubierania, a potem praca z logopedą nad poprawą mowy. Nieco później trzeba się nauczyć chodzenia z balkonikiem lub z kulami. Niezwykle ważna jest psychiczna opieka nad chorym. Ma on skłonność do depresji, łatwo rezygnuje z ćwiczeń, a trudności w porozumieniu z otoczeniem irytują go. Udar mózgu często pojawia się nagle i wyłącza z życia człowieka sprawnego. To olbrzymi szok. Po wyjściu ze szpitala opiekę nad chorym przejmują jego najbliżsi. Muszą zachęcać go do ćwiczeń, pomagać mu w nich, chwalić za postępy. Często wytrwała rehabilitacja daje nadzwyczajne wyniki, teoretycznie niemożliwe