Choroby neurodegeneracyjne są coraz częściej występującymi chorobami w populacji osób w podeszłym wieku. Zdecydowana większość pacjentów, jest poddawana badaniom obrazowym, które pokazują struktury mózgowe, jednak coraz częściej sięga się także po badania czynnościowe, do których należy badanie PET/CT. Dzięki temu badaniu, poznać można funkcjonowanie (oraz zaburzenia funkcjonowania) mózgu w konteście metabolizmu glukozy – głównej siły napędowej struktur mózgowych. Badanie PET/CT stało się więc bardzo przydatne w kontekście diagnostyki różnicowej chorób otępiennych.
PET w Chorobie Alzheimera
Choroba Alzheimera stanowi najczęstszą postać otępienia u osób starszych - dotyka około 2/3 chorych z otępieniem w wieku 60–70 lat. Częstość jej występowania jest powiązana z wiekiem: w grupie 60–64-latków stwierdza się ją u około 1% osób, w porównaniu z 20–40% chorych w grupie 85-latków. Rozpoznanie jest ustalane na podstawie oceny klinicznej, a także na podstawie wyników testów neuropsychologicznych, które wskazują na postępującą utratę zdolności poznawczych.
Badanie PET może stanowić cenny marker występowania Choroby Alzheimera, gdyż pokazuje ono uszkodzenia neuronów. Warto zauważyć, że u części osób chorych na Alzheimera, choroba rozwija się na podłożu łagodnych zaburzeń poznawczych, co uwidacznia się w badaniu PET/CT, w postaci asymetrycznych obszarów obniżonego metabolizmu glukozy, które łączą się z obrazem klinicznym. W badaniu PET/CT stwierdza się obszary obniżonego metabolizmu glukozy w obu okolicach skroniowo - ciemieniowych oraz w tylnej części zakrętów obręczy i w obrębie przedklinka – co stanowi pewien typowy obraz, gdyż tego rodzaju „wzór” zaburzeń jest częsty u pacjentów z wczesnym początkiem choroby, czyli w przedziale poniżej 60. roku życia.
Amyloid w badaniach
Uosób cierpiących na Chorobę Alzheimera, poza oceną metabolizmu mózgowego glukozy można oceniać obecność amyloidu β (Aβ) w mózgu. Najszerzej stosowanym do oceny amyloidu radiofarmaceutykiem jest Pittsburgh Compound B (PiB) znakowany węglem 11C – ma on duże powinowactwo do agregatów Aβ. Ocena ilościowa obecności Aβ w mózgu jest niezwykle przydatna w diagnostyce Alzheimera, gdyż jego odkładanie się w mózgu, stanowi początkowy etap rozwoju choroby.
Otępienie z Ciałami Lewy'ego (DLB) a badanie PET/CT
DLB stanowi drugie, co do częstości występowania schorzenie otępienne wśród populacji osób w podeszłym wieku. Charakterystyczna jest obecność ciał Lewy’ego w korze mózgowej, podkorowo i w pniu mózgu. Co więcej, DLB należy do całego spektrum chorób z ciałami Lewy’ego, tak jak choroba Parkinsona.
W badniau PET/CT u osób chorych na DLB uwidacznia się zmniejszone zużycie glukozy w obrębie obu płatów ciemieniowych, tylnej części płatów skroniowych i tylnej części zakrętu obręczy. Jest to wzorzec, który jest podobny do spotykanego w Chorobie Alzheimera. W DLB zmniejszone jest także zużycie glukozy w zakresie płatów potylicznych, typowo oszczędzonych w Alzheimerze. Istnieją jednak przypadki, w których wzorzec zaburzeń metabolicznych jest bardzo podobny jak u cierpiących na Alzheimera - wówczas, w różnicowaniu pomaga badanie oceniające aktywność układu dopaminergicznego. W takiej ocenie przychodzi z pomocą badanie PET/CT z użyciem 18F-DOPA, czyli radiofarmaceutyku gromadzący się w obrębie presynaptycznych zakończeń neuronów dopaminergicznych. W przebiegu DLB stwierdza się zmniejszenie gromadzenia 18F-DOPA w obrębie głowy jądra ogoniastego i skorupy, a obraz taki obserwuje się również u pacjentów z chorobą Parkinsona i otępieniem.
fot. panthermedia
Rzadkie choroby o charkaterze neurodegenracyjnym
Zwyrodnienie korowo-podstawne (corticobasal degeneration, CBD) objawia się typowo poprzez asymetryczną dystonię oraz charakterystyczne wrażenie obcości kończyny (zespół obcej ręki, alien hand syndrome). W badaniu PET/CT stwierdza się asymetryczne zmniejszenie gromadzenia radiofarmaceutyku w obrębie kory czuciowo-ruchowej z zajęciem jąder podkorowych i wzgórza po tej samej stronie. Ponadto, zaobserwować można także zmniejszenie gromadzenia 18F-FDG w środkowej części zakrętu obręczy i niesymetryczny zanik korowy w okolicach czołowych oraz ciemieniowych.
Zanik korowy tylny (posterior cortical atrophy, PCA), jest również zaliczana do rzadkich chorób neurodegenracyjnych. Dominują w niej również zaburzenia wzrokowe, a także, jest ona uważana za swego rodzaju rodzaj Choroby Alzheimera, gdzie do najczęstszych zaburzeń funkcji, zalicza się zaburzenia poznawcze z zaburzeniami pamięci i zdolności językowych. W PCA najczęściej występujące są zaburzenia korowe funkcji wzrokowej. Badanie PET/CT pokazuje zmniejszenie metabolizmu glukozy w okolicach skroniowo - ciemieniowych oraz tylnej części zakrętu obręczy i kory wzrokowej. [1]
