Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych o etiologii Streptococcus pneumoniae jest problemem, który dotyka zarówno dzieci, jak i osoby dorosłe. Artykuł przedstawia aktualną wiedzę na temat diagnostyki, objawów klinicznych, leczenia, czynników rokowniczych oraz powikłań występujących po przebyciu pneumokokowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.
Reklama:
Leczenie zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych o etiologii Streptococcus pneumoniae polega na wdrożeniu empirycznej antybiotykoterapii. Z uwagi na znaczną oporność bakterii na penicylinę w chwili obecnej standardem jest włączenie cefalosporyny III generacji wraz z wankomycyną, rzadziej wankomycyna zastępowana jest ryfampicyną. (3,5) Leczenie alternatywne polega na zastosowaniu karbapenemów oraz, jedynie u dzieci starszych, fluorochinolonów. Kontrowersyjne pozostaje stosowanie dexametazonu przed podaniem pierwszej dawki antybiotyku. Aktualnie w przypadkach pacjentów pediatrycznych z pneumokokowym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych leczenie to nie należy do postępowania standardowego. Jednakże w piśmiennictwie znajdują się pojedyncze doniesienia o lepszym odległym funkcjonowaniu intelektualnym dzieci, które otrzymały dexametazon w porównaniu z grupą, która nie była nim leczona. (8) Ze względu na niewystarczające wydzielanie hormonu antydiuretycznego istotne jest skrupulatne prowadzenie bilansu płynów oraz ograniczenie płynowe. (3) Większość dzieci nie wymaga stosowania wentylacji mechanicznej, co pozostaje w opozycji do osób dorosłych (8% vs 75%). (3)
Rokowanie w pneumokokowym zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych zależne jest od wielu czynników. Do wskaźników złego rokowania należą: starszy wiek, konieczność wentylacji mechanicznej, niska punktacja w skali śpiączki Glasgow, wyjściowa leukocytoza poniżej 6 000/ul oraz niskie stężenie cukru w płynie mózgowo-rdzeniowym (poniżej 8,5 mg/dl), potwierdzenie ogniska infekcji w obrębie płuc oraz drgawki. Potwierdzenie zakażenia serotypem 3 Streotococcus pneumoniae wiąże się z większym ryzykiem zgonu. (3, 5, 6) Najistotniejszym z wymienionych czynników są drgawki (6). Natomiast do czynników związanych z dobrym rokowaniem należy wysoka leukocytoza, potwierdzone usznopochodne zakażenie pneumokokami; lepsze rokowanie dotyczy dzieci w porównaniu z osobami dorosłymi. (6,7) Śmiertelność w przebiegu pneumokokowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych sięga 1/3 przypadków, a kolejne 30% - 40% wykazuje odległe skutki przebycia tej choroby. (5,6) Najczęściej stwierdzanym następstwem jest niedosłuch odbiorczy, który dotyczy około 30% dzieci, zaburzenia motoryki (porażenia i niedowłady kończyn) występują u 12-16% dzieci, a wodogłowie pozapalne – 6,9% (6,7)
Piśmiennictwo:
- Higerd TB, Fowler S : Gram Positive Cocci. Staphylococci and Streptococci. Chapter 12 in : Virella G : Microbiology and Infectious Diseases. 3rd Edition. Williams and Wilkins 1997
- Weightman NC, Sajith J : Incidence and outcome of pneumococcal meningitis in northern England. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 2005;24(8): 542-4
- Ostergaard C, Hoiby N, Konradsen HB, Samuelsson S : Prehospital diagnostic and therapeutic management of otogenic Streptococcus pneumoniae meningitis. Scand J Infec Dis 2006; 38(3) : 172-80
- Yogev R, Guzman-Cottrill J : Bacterial meningitis in children : critical review of current concepts. Drugs 2005; 65(8) : 1097-112
- Mc Intosh : treatment and prevention strategies to combat pediatric pneumococcal meningitis. Exp Rev Anti Infect Ther 2005; 3 9 5 0 : 739-50
- Ostergaard C, Konradsen HB, Samuelsson S : Clinical presentation and prognostic factors of Streptococcus pneumoniae meningitis according to the focus of infection.BMC Infect Dis 2005; 27; 5:93
- Casado-FloresJ, Aristegui J, de Liria CR, Martinon JM, Fernandez C et al. ; Clinical data and factors with associated with poor outcome in pneumococcal meningitis. Eur J Pediatr 2006; 165(5) : 285- 289
- Ozen M, kanra G, Kara A, Bakar EE et al. ; Long –term beneficial effects of dexamethasone on intellectual and neuropsychological outcome of children with pneumococcal meningitis. Scand J Infect Dis 2006; 38(2) : 104-9
- Melegaro A, Edmunds WJ, Pebody R, Miller E et al ; The current burden of pneumococcal disease in England and Wales. J Infect 2006; 52(1): 37 - 47
