Od kilkunastu lat badania epidemiologiczne wskazują na stały wzrost zachorowań na padaczkę w populacji osób starszych. Główna przyczyna tego zjawiska wiąże się ze wzrostem częstości chorób naczyniowych mózgu u osób starszych. Ocenia się, że te ostatnie stanowią przyczynę ok. 40% padaczek w tej grupie.
W artykule przedstawiono przyczyny padaczki późnej oraz postępowanie u pacjentów w wieku starszym.
Badania epidemiologiczne wskazują na dwa okresy największej zapadalności na padaczkę- pierwszy szczyt zapadalności występuje w pierwszej dekadzie życia, drugi po 60 r.ż. Zapadalność na padaczkę jest większa powyżej 70 r. ż w porównaniu z I-szą dekadą życia. Narastająca wraz z wiekiem częstość padaczki wynika z kilku przyczyn, pośród których najistotniejsze są choroby naczyniowo-mózgowe, w tym niedokrwienne i krwotoczne udary mózgu (75%).
Napad padaczkowy może być pierwszym objawem udaru mózgu. Wczesne napady padaczkowe dotyczą 3-5,6% pacjentów i występują w okresie pierwszych 14 dni od początku udaru. Rozległość uszkodzenia poudarowego jest głównym czynnikiem wpływającym na występowanie wczesnych napadów padaczkowych. Mniejsze znaczenie odgrywa rodzaj udaru i lokalizacja. Późne napady padaczkowe- po okresie ostrym udaru dotyczą 7-18% pacjentów. Ryzyko napadów padaczkowych wzrasta w kolejnych latach od udaru.
Przebieg padaczki o podłożu naczyniowym u osób starszych jest zazwyczaj łagodny- napady występują rzadko i najczęściej są drgawkowe. Mogą występować stany padaczkowe (napad trwający powyżej 30 minut lub kilka napadów pomiędzy którymi pacjent nie odzyskuje przytomności), w tym stany padaczkowe bezdrgawkowe.
fot. ojoimages
Choroby zwyrodnieniowe mózgu (np. choroba Alzheimera) stanowią ok. 6 % przyczyn padaczki. Ten rodzaj etiologii odgrywa coraz większą rolę z powodu wzrostu liczby chorób zwyrodnieniowych związanych z wiekiem. Oceniono, że 5-krotnie wzrasta ryzyko wystąpienia padaczki u osób z chorobą Alzheimera oraz 8-krotnie u osób z otępieniem innym niż choroba Alzheimera.
Padaczka pourazowa jest skutkiem urazów czaszkowo- mózgowych, do których dochodzi częściej u osób starszych.
Wczesna reakcja drgawkowa pojawia się w ciągu kilku godzin od urazu i nie musi zapowiadać padaczki. Padaczka pourazowa najczęściej pojawia się w okresie od 1 miesiąca do 2 lat po urazie głowy.
Napady padaczkowe w przebiegu guza mózgu stanowią 15% wszystkich padaczek u osób starszych. Najczęstszą przyczyną są guzy wolno rosnące, naciekające lub uciskające korę mózgową, zlokalizowane w płacie czołowym i skroniowym.